CLIX- wycieczka piesza z cyklu „60 + z PTTK” 08 października 2025r. 

  

           - Grupa uczestników cyklu spotkała się (w deszczowy poranek) na Podgórzu, na parkingu przy Klasztorze Franciszkanów. Po przywitaniu grupy przez prowadzącego Tadeusza Perlika (rodowitego Podgórzaka) uczestnicy zostali zapoznani z historią „lewobrzeżnych” osad i miasta Podgórza – położonych na Kujawach.

Podgórz - położony był nad tą samą rzeką, jednak nie na ziemi chełmińskiej, a na Kujawach; niegdyś nie w diecezji chełmińskiej, jak Toruń, ale w gnieźnieńskiej (dziś Toruń wraz z lewobrzeżem należy do diecezji toruńskiej). Łączyły oba miasta fortyfikacje i zabudowania Twierdzy Toruń. W ciągu ostatnich dwóch stuleci Podgórz dwukrotnie został doszczętnie zniszczony: przez wielki pożar 24 stycznia 1813 r. i wskutek wielkiego wybuchu na torach kolejowych 24 stycznia 1945 r. W najstarszych znanych dokumentach, około 1400 r., Krzyżacy tę osadę niedaleko lewego brzegu Wisły, położoną naprzeciwko Torunia, nazwali Podetke („pod górę”). Pierwsza wzmianka o Podgórzu pojawiła się w 1555 r., a w 1611 r. uzyskał on prawa miejskie. Na kształt Podgórza w XIX w. wpłynęły wojny napoleońskie (w 1813 r.), budowa fortyfikacji i koszar oraz węzła kolejowego. Podgórz nabrał wtedy charakteru urzędniczo-robotniczego. Obszerny zapis w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, wielotomowej cennej publikacji z lat 1880–1902, ukazuje, jak wyglądał i jak postrzegano Podgórz w 4 ćw. XIX w. Znacznie obszerniejszą wiedzę o tym mieście, uzupełnioną o gruntowną znajomość archiwaliów, fotografii i pocztówek, prezentuje dwoje autorów: Karola Ciesielska i Tadeusz Zakrzewski, „torunianin z Podgórza”.

- Wędrówkę po Podgórzu rozpoczęliśmy od słupa granicznego (repliki) między Podgórzem a Piaskami wykonanego z granitu i ważącego około 400 kg i terenów kościelnych na których funkcjonowało ogrodnictwo Stanisława Lendziona (znanego z upraw kwiatów i szparag). Następnie przeszliśmy na teren klasztoru i obejrzeliśmy pamiątkowe tablice na kościele: upamiętniającą pobyt króla Jana Kazimierza (1658), wizytę prymasa Stefana Wyszyńskiego (1949) i nazwiska mieszkańców zamordowanych podczas II wojny światowej. Zwiedziliśmy wnętrze kościoła klasztornego p.w. śś. Piotra i Pawła (o wystroju obowiązującego dla reguły franciszkanów) i zobaczyliśmy obraz MB Podgórskiej Niepokalanej Królowej Rodzin. Idąc ul. Poznańską zapoznaliśmy się z jej zabudową: willą Jaugscha (rzeźnika i fabrykanta) i jego domem czynszowym, miejscem gdzie był zakład fryzjerski Konrada Kanta (fryzjera o międzynarodowej sławie) i kamienicami mieszkalnymi. Ulicą Drzymały dotarliśmy na obrzeża poligonu i siedziby magistratu, pierwszego ratusza podgórskiego funkcjonującego do XX w. Maszerując ul. Parkową (d. Magistratstrasse) obejrzeliśmy kolejne okazałe kamienice czynszowe, zakład piekarniczy p. Celmera i nowy budynek SP nr15. Przy ul. Wyrzyskiej  zobaczyliśmy budynek Straży Pożarnej, dom sióstr Serafitek (posługujących w ZOL), stary budynek SP nr15 oraz dawną kostnicę miejską. Wracając ul. Poznańską obejrzeliśmy stary cmentarz ewangelicki i stary przykościelny cmentarz rzymsko-katolicki. Na tym ostatnim znajdował się kościół parafialny p.w. św. Anny (XVI w.) zburzony przez wojska napoleońskie w 1813 r. Na jego miejscu obecnie ulokowana jest grupa rzeźbiarska „Ukrzyżowanie”. Otaczają je groby, miejsca spoczynku wybitnych mieszkańców Podgórza, np. Georga Thomsa (browar), rodzin Jaugsch i Kuras (rzeźnictwo; kaplica grobowa z lat 1912-14), ks. Kazimierza Siuchnińskiego, proboszcza podgórskiego w 2 poł. XIX w. itd. Kierując się w stronę rynku obejrzeliśmy najbardziej okazałą kamienicę neomanierystyczną p. Szeczmańskich i Tylmanów. Rynek podgórski ma wydłużony kształt, typowy dla tzw. ulicówki. Otaczały go okazałe domy i browar a zamykała z jednej strony ulica Parkowa a z drugiej nowy ratusz i hotel Pocztowy. To były ostatnie obiekty które obejrzeliśmy.

Opracował: Tadeusz Perlik

 

Następna wycieczka 15 października 2025 roku.

Spotykamy się o godz. 10.00 – na Placu Armii Krajowej
(przystanek MZK od strony stacji benzynowej)

Temat wycieczki to Bawarczycy w Toruniu.

Długość przejścia wyniesie ok. 5 km.

Wycieczkę poprowadzą przodownicy turystyki pieszej Teresa i Grzegorz Karasiewiczowie.